ایران مرکزی با فرونشست روبه رو است

ببه گزارش کمیاب آنلاین، رییس گروه آب زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه ایران مرکزی با فرونشست روبه رو است، تصریح کرد:  اگر الگوی مصرف کشاورزی، اصلاح و حفر چاه های عمیق ممنوع نشود، کشور با تنش آبی، فرونشست و تخلیه آبخوان ها روبرو خواهد شد که می تواند منجر به مهاجرت های گسترده درون سرزمینی شود

به گزارش کمیاب آنلاین به نقل از ایسنا، ایمان انتظام سلطانی با بیان این مطلب، اضافه کرد: وقتی در دشتی آب های زیرزمینی از بین برود، دیگر امکان سکونت خصوصاً در قسمت های خشک و بدون رودخانه های دائمی برای انسان ها فراهم نیست و کم کم مهاجرت شکل می گیرد و باید گفت خیلی از بخش های ایران مرکزی براثر تغذیه نشدن آبخوان ها و فرونشست، پتانسیل مخازن آب های زیر زمینی خویش را بنحو قابل توجهی از دست داده اند.
وی افزود: در سرزمین خشکی مثل ایران که از قدیم ایرانی ها به زندگی با شرایط کم آبی عادت داشته اند، آب مسئله حیاتی می باشد و خیلی از دشت های ایران مثل دشت قزوین برای کشاورزی بیشتر از ۹۰ درصد به آبهای زیرزمینی وابسته هستند.
به قول رئیس گروه آب زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، اولویت کشاورزی باید در مناطقی باشد که منابع آب سطحی را مانند شمال و خوزستان دارا هستند که آن هم باید با بالا بردن بازدهی آب در کشاورزی همراه باشد.
وی با بیان اینکه نمی توان برای کشاورزی در بلندمدت به منابع آب زیرزمینی وابسته باشیم، اضافه کرد: کشاورزی باید بر مبنای الگوی کشت و در دسترس بودن آب اصلاح گردد و در ایران برای تولید هر کیلوگرم محصولات کشاورزی، حدودا بیشتر از دو برابر کشورهای دیگر آب برداشت می نماییم.
انتظام سلطانی ضمن اشاره به این که فرونشست گسترده در ایران بین سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹ شکل گرفت، خاطرنشان کرد: ما کم و بیش تاثیرات فرونشست روی ساختمان ها را می بینیم و شکاف ها در بعضی زیرساخت ها همچون راه آهن و جاده، عمر مفید آنها را کاسته است.
رئیس گروه آب زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور اضافه کرد: اما بر خلاف عقیده عمومی این امر خطر اصلی برای کشور نیست، خطر اساسی اینست که آبخوان ها بخشی از ظرفیت مخازن خویش را از دست بدهند و تراکم حاصل از فرونشست امکان تغذیه بخش های عمیق تر آبخوان را مختل کند که اگر همین روند در بعضی مناطق ایران مرکزی مثل اصفهان، شیراز، کرمان و یزد ادامه پیدا کند، شاهد وضعیت اسفباری در آینده برای وضعیت جمعیتی خواهیم بود.
وی در پاسخ به سؤالی بر مبنای اینکه ایران از قدیم کشور خشکی بوده و چرا قنات ها در ایران ابداع شدند و توسعه پیدا کردند؟ تصریح کرد: به جهت اینکه ایرانیان می دانستند کمبود آب دارند و به وسیله قنات ها، آب را از قسمت های کوهستانی به وسط دشت می آوردند، اما متاسفانه حالا به پمپ ها و چاه ها وابسته شدیم و چاره راحت عمیق تر کردن چاه ها را برای رسیدن به آب برگزیده ایم.
انتظام سلطانی خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از تخلیه آبخوان ها باید عمق چاه هایی که حفر می شود، بر مبنای وضعیت آبخوان مشخص باشد و اجازه حفر چاه عمیق تر داده نشود، از سویی حتی لایروبی و احیای قنات ها هم اقدام خوبی است، اما پاسخگوی نیاز آبی که به وجود آمده، نخواهد بود و در درجه اول باید این نیاز آبی بیشتر از توان آبی کشور کنترل شود.
وی با تکیه بر این که در رابطه با انتقال آب از خلیج فارس هم وضعیت مشابه است، اظهار داشت: این آب در صورت انتقال، فقط بخشی از نیاز صنعت و آشامیدنی را پاسخگو است و حجم آبی که میتوان از دریا به خشکی منتقل کرد، نسبت به میزان مصرف آب خصوصاً در قسمت کشاورزی خیلی کم و گران قیمت است.
به عقیده رئیس گروه آب زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور یکی از راهکارهای مقابله با تنش آبی اینست که به همان اندازه آبی که داریم، مصرف نماییم و وزارت نیرو می داند چقدر آب وارد هر دشتی می شود و اگر از این آب تجدیدپذیر بین ۴۰ تا ۶۰ درصد استفاده شود، وارد تنش آبی نمی شویم و این در شرایطی است که در ایران از ۸۰ تا ۹۰ درصد و شاید بیشتر از این منابع برداشت می نماییم.
انتظام سلطانی، مخاطرات فرونشست را به دو دسته خطراتی که برای آبخوان ها به وجود می آورد و صدمه هایی در سطح زمین، تقسیم کرد و توضیح داد: وقتی که بخش های بالایی دشت متراکم می شود، جایی برای ذخیره آب در ریزه دانه ها نمی ماند و بدین ترتیب اجازه نمی دهد آب از بالا، قسمت های عمیق تر آبخوان را تغذیه کند؛ پس آبخوان به شکل جدی آسیب می بیند و دیگر برداشت آب مفهوم ندارد، بلکه تخلیه آبخوان در قسمت های عمیق تر صورت می گیرد.
به نقل از سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، وی افزود: در واقع پس از مدتی که آب از قسمت های عمیق آبخوان برداشته شود، چون قسمت های بالایی در اثر فرونشست متراکم شده اند، نمی توانند آبی از خودشان عبور دهند و قسمت های عمیق را تغذیه کنند، بدین ترتیب آبخوان در قسمت عمیق تر تخلیه و باعث می شود بعضی از آبخوان ها قدرت بازسازی خویش را از دست بدهند.
رئیس گروه آب زمین شناسی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با بیان اینکه مخاطره دیگر اینست که فرونشست با بعضی از ساختارهای زمین شناسی بر روی هم تأثیر می گذارند، خاطرنشان کرد: وجود گسل، مرز کوه و دشت، نوع خاک، تغییر ضخامت خاک که در این مناطق ما فرونشست نامتقارن خواهیم داشت و در این صورت صدمه های ساختمانی و شکاف ها خویش را نمایان می کنند.
انتظام سلطانی با تکیه بر اینکه این صدمه ها بر روی ساختمان ها و شریان های حیاتی مثل خطوط راه آهن، جاده ها و... هم تأثیر می گذارند، اظهار داشت: بیشتر مسؤولان هم در ارتباط با این خسارات حساس هستند، در حالیکه صدمه ای که به آبخوان ها وارد می شود، شاید اهمیت بیشتری در بلند مدت برای کشور دارد.



منبع: kamyabonline.com

آخرین مطالب مرتبط